Als je geconfronteerd wordt met de diagnose Parkinson komt er veel op je af. Je hebt op een dergelijk moment heel wat te verwerken. Je zult in eerste instantie waarschijnlijk niet meteen denken aan de gevolgen op het gebied van seksualiteit.
Ook de aandacht in het medische circuit ligt meestal alleen op de fysieke en psychische ongemakken. En dat is jammer want zowel bij mannen als bij vrouwen heeft de ziekte van Parkinson veelal ook gevolgen voor de seksualiteit.
Parkinson
kan op verschillende manieren invloed hebben op de seksualiteit, zowel door fysieke, psychische als relationele gevolgen, daarnaast kan ook medicatie gevolgen hebben.
Veranderde zin in seks:
- Een
tekort aan dopamine, ook wel het 'plezierhormoon' genoemd veroorzaakt mogelijk de verminderde interesse. Soms is dan behandeling mogelijk met stoffen waar dopamine in zit.
- Als gevolg van behandeling met dopamine-agonisten kan 1 tot 8% van de Parkinsonpatiënten
last krijgen van hyperseksualiteit. Zich uitend in een bijna niet te bedwingen behoefte aan seks. Ook voor de omgeving kan dit zeer belastend zijn.
- 20 tot 40% van de mensen met Parkinson krijgen te maken met depressies, wat meestal niet bevorderlijk
is voor het seksleven en de zin in seks. Ook de hiervoor gegeven antidepressiva kunnen een negatieve invloed hebben op de seksualiteitsbeleving.
Tips:
Communicatie in een relatie
is altijd belangrijk, maar praten over intimiteit en seksualiteit kan voor veel mensen lastig zijn. Je kan hiervoor altijd hulp in schakelen van een professional.
Vraag je arts naar de bijwerkingen van je medicatie en of er eventueel alternatieven zijn.
Erectie- en orgasmeproblemen (mannen):
- Ongeveer de helft van de mannen met Parkinson heeft erectieproblemen en
geen nacht- of ochtenderecties.
- Bij mannen en vrouwen met parkinson treden vaak veranderingen in klaarkomen op, moeilijker klaar kunnen komen, of een minder intens orgasme dat met een soort 'schokjes' tot stand komt. Dit kan samenhangen met het eventueel
gebruik van antidepressiva.
- Orgasmeproblemen kunnen ook een psychische oorzaak hebben. Faalangst, prestatiedruk of onzekerheid kan er toe leiden dat een orgasme moeilijk bereikt wordt.
Tips:
Een keer een minder harde erectie hoeft geen gevolg van Parkinson te zijn, dat kan iedereen gebeuren. Probeer
de negatieve prikkels (zoals angst voor falen) te vermijden, die maken het moeilijker om een erectie te krijgen en/of te behouden.
Bij beperkingen in het krijgen van een erectie of vasthouden
van een erectie zijn er diverse hulpmiddelen:
-Penisring (ook wel cockring genoemd),
die zorgen ervoor dat het gestuwde bloed langer in de penis blijft.
-Vacuümpomp, een koker wordt over de slappe penis aangebracht, door een pompje wordt nu kunstmatig het bloed in de penis gezogen, met een erectie tot gevolg. Vervolgens
breng je een penisring aan om de erectie te behouden. De ring niet langer laten zitten dan 30 minuten.
-Erectiepillen zijn effectief en veilig gebleken bij mannen met Parkinson. Bespreek met je arts wat de mogelijkheden zijn.
-Indien erectiepillen
teveel bijwerkingen geven of niet effectief zijn is er mogelijkheid van Androskat. Androskat is een injectie die jij of je partner in de penis plaatst. Ook hier geldt praat erover met je arts en vraag advies.
Opwindings- en orgasmeproblemen (vrouwen):
Veel vrouwen met Parkinson worden minder snel vochtig, wat vaak pijn bij het vrijen tot gevolg heeft. Dit heeft meestal te maken met een dopaminetekort, dat voor minder opwinding zorgt.
Tips:
Voor vrouwen die minder snel vochtig worden
kan een glijmiddel gebruikt
worden. Door beperkte fijne motoriek kan vinger of masturberen bemoeilijkt worden, een vibrator kan uitkomst bieden.
Pijn en bewegingsbeperking bij het vrijen:
Pijn en bewegingsbeperking (bradykinesie),
zoals onwillekeurige, ongecontroleerde bewegingen, pijnlijke spierstijfheid en bewegingstraagheid, maken het vrijen voor mensen met Parkinson vaak lastig en minder plezierig.
Daarnaast komt pijn ter hoogte van de schouders (frozen shoulder)
frequent voor bij mensen met Parkinson. Ook dit kan belemmerend werken bij het vrijen.
Veel mensen met Parkinson hebben te maken met ‘het on/off-effect’ of andere motorische fluctuaties: op het ene moment kan iets wel, wat op het andere
moment niet gaat. Dit betekent dat mensen met Parkinson niet altijd seks – in de vorm van geslachtsgemeenschap - kunnen hebben op het moment dat zij dat willen.
Tips:
Door beperkingen in de motoriek of vermoeidheid zijn bepaalde houdingen voor mensen
met Parkinson soms niet fijn of niet mogelijk. Er zijn dan houdingen waarbij de fysieke inspanning aan de partner -zonder- Parkinson overgelaten kan worden. Experimenteer met verschillende houdingen en kijk welke houding voor jullie het prettigst is.
Mensen met Parkinson hebben vaak goede en minder goede momenten. Het ene moment lukt iets wel en het andere moment niet. Het is dan de kunst om te vrijen op de goede momenten, bijvoorbeeld overdag in plaats van 's avonds. Neem pijnklachten altijd
serieus en ga niet door met vrijen als het pijn doet.
Voor de partner:
De zin in seks voor je partner kan ook negatief beïnvloed worden door
gevolgen van de ziekte van Parkinson. Iemand met Parkinson mist vaak ‘fine tuning’, het niet meer goed kunnen aanvoelen van de partner, door de tremor moeilijkheden bij het strelen. Door het starre gelaat is minder goed af te lezen welke seksuele
emotie zich voordoet. In de liefde is non-verbale communicatie heel belangrijk en dat valt voor een groot gedeelte weg. Als stel is het belangrijk om daar mee om te leren gaan.
De partner kan zich op seksueel gebied overvraagd voelen door de soms sterk
toegenomen seksuele behoefte.
Tips:
Blijf met elkaar praten. Kom je er samen niet uit, schroom niet om (seksuologische) hulp in te schakelen. Als je in een vroeg stadium van de ziekte het onderwerp seksuele veranderingen bespreekbaar maakt en indien nodig de juiste hulp
inschakelt, hoeft het niet uit te groeien tot een groot probleem. Door de beperkingen zal op seksueel gebied misschien niet alles meer mogelijk zijn wat jullie lekker vonden. Je zult samen met je partner opnieuw op ontdekkingsreis moeten gaan om te kijken
wat wel mogelijk is, waar kan jij/kunnen jullie nog wel van genieten.
Gelukkig zijn er (zoals al eerder beschreven) heel wat hulpmiddelen tegenwoordig die je kunnen helpen om je liefdesleven te veraangenamen.